Tục lệ ngày Tết giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

Tục lệ ngày Tết giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc – Tết Nguyên Đán là dịp lễ hội quan trọng nhất của người Việt Nam, mang ý nghĩa đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Không chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngơi, vui chơi, Tết còn là dịp để gia đình sum họp, tưởng nhớ ông bà tổ tiên và gìn giữ những nét đẹp văn hóa dân tộc. Bài viết dưới đây sẽ lược qua các tục lệ ngày Tết ý nghĩa, góp phần lưu giữ bản sắc văn hóa Việt Nam.

Tục lệ ngày Tết giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là gì? Bài viết dưới đây sẽ giải thích cho bạn:

1. Tổng vệ sinh nhà cửa, đón Tết sạch sẽ

Trước thềm năm mới, hầu hết các gia đình Việt Nam đều dành thời gian dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa. Đây là hoạt động không chỉ giúp loại bỏ bụi bẩn, đón chào không gian sống mới mẻ mà còn mang ý nghĩa tẩy trần, loại bỏ những điều không may mắn của năm cũ, sẵn sàng đón nhận những điều tốt đẹp trong năm mới.

Bên cạnh việc lau dọn nhà cửa, người Việt còn chú trọng đến việc trang trí. Cây hoa đào, hoa mai được lựa chọn để chưng bày, tượng trưng cho sự sinh sôi, tươi mới. Mâm ngũ quả với đủ các loại trái cây như dưa hấu (dưa hấu), bưởi (bưởi), xoài (xoai), thơm (dứa), mãng cầu (mãng cầu) thể hiện ước vọng về sự sung túc, đầy đủ trong năm mới.

2. Thắp hương ông bà, tưởng nhớ tổ tiên

Tết Nguyên Đán là dịp để tưởng nhớ về ông bà, tổ tiên. Người Việt tin rằng, vào những ngày này, linh hồn người thân đã khuất sẽ quay về thăm lại trần gian. Vì vậy, trên bàn thờ tổ tiên, gia đình sẽ chuẩn bị các lễ vật như hương, hoa, bánh trái, trà rượu để cúng bái, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với những người đã khuất.

Vào đêm Giao thừa, nghi thức cúng giao thừa được thực hiện trang trọng. Mọi người trong gia đình quây quần bên nhau, khấn vái cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc. Lễ cúng tiễn đưa các cụ về trời vào mùng 3 Tết cũng là một tục lệ quan trọng, thể hiện sự chu đáo, tiễn đưa linh hồn tổ tiên trở về thế giới bên kia.

3. Thăm hỏi, xum họp gia đình – Giữ vững tình thân

Tết Nguyên Đán là dịp để các thành viên trong gia đình, dù ở xa hay gần, đều cố gắng sắp xếp thời gian để đoàn tụ, sum họp. Mọi người cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tất niên, cùng nhau đón giao thừa và tham gia các hoạt động vui chơi ngày Tết.

Không chỉ sum họp trong gia đình nhỏ, người Việt còn có tục lệ đi chúc Tết ông bà, họ hàng, làng xóm. Những lời chúc mừng năm mới, những câu hỏi thăm sức khỏe, thời tiết tạo nên không khí ấm áp, gắn kết tình thân. Lễ mừng tuổi với những bao lì xì đỏ thắm trao cho trẻ em thể hiện sự quan tâm, mong muốn các em khỏe mạnh, học giỏi.

4. Trao nhau lời chúc Tết – Lan tỏa nét đẹp văn hóa

Những lời chúc Tết chân thành, ý nghĩa là một phần không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Lời chúc sức khỏe, an khang, thịnh vượng không chỉ thể hiện sự quan tâm mà còn lan tỏa những giá trị tích cực, niềm vui, lạc quan trong những ngày đầu xuân năm mới.

Bên cạnh những lời chúc truyền thống, ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, mọi người có thể gửi những lời chúc Tết qua tin nhắn, mạng xã hội. Điều quan trọng là những lời chúc xuất phát từ tấm lòng chân thành, thể hiện sự quan tâm, gắn kết giữa mọi người.

Ngoài ra, trong dịp Tết còn có nhiều tục lệ, trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam như tục lì xì, tục xông đất, tục hái lộc đầu xuân, chơi bài cá ngựa, đánh trống lân… Mỗi tục lệ, trò chơi đều mang ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên không khí vui tươi, rộn ràng ngày Tết.

5. Mâm cơm ngày Tết – Hương vị truyền thống

Mâm cơm ngày Tết là một nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của người Việt. Tùy theo từng vùng miền, văn hóa ẩm thực khác nhau nhưng nhìn chung, mâm cơm ngày Tết đều thể hiện sự sum họp, ấm cúng và mong ước về một năm mới đủ đầy, sung túc.

Các món ăn thường được lựa chọn kỹ lưỡng, chế biến công phu, bày trí đẹp mắt. Bánh chưng, bánh tét là những món ăn không thể thiếu, tượng trưng cho sự vuông tròn, đầy đủ trong cuộc sống. Canh khổ qua thể hiện sự thăng trầm của cuộc sống, mong ước vượt qua khó khăn. Nem rán, thịt kho tàu tượng trưng cho sự sung túc, thịnh vượng. Mỗi món ăn đều mang ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên hương vị đặc trưng của ngày Tết.

6. Lì xì đỏ thắm – Lộc lá đầu Xuân

Lì xì là tục lệ đặc trưng của Tết Nguyên Đán Việt Nam. Những bao lì xì đỏ thắm chứa đựng bên trong là tiền mừng tuổi được trao cho trẻ em, người lớn tuổi. Lì xì không chỉ mang ý nghĩa về vật chất mà còn thể hiện sự quan tâm, may mắn đầu xuân.

Màu đỏ của bao lì xì tượng trưng cho sự may mắn, niềm vui. Người lớn mừng tuổi trẻ em với mong muốn các em khỏe mạnh, học giỏi. Con cháu lì xì ông bà, cha mẹ thể hiện lòng biết ơn, kính trọng. Tục lệ lì xì không chỉ mang lại niềm vui cho trẻ nhỏ mà còn gắn kết tình cảm giữa các thế hệ trong gia đình.

7. Bài hát Tết – Giai điệu mùa xuân

Những bài hát về mùa xuân, về Tết Nguyên Đán là món ăn tinh thần không thể thiếu trong dịp lễ hội. giai điệu vui tươi, rộn ràng của các bài hát tạo nên không khí phấn khởi, lạc quan cho ngày đầu năm mới.

Từ những bài hát truyền thống như “Xuân chúc tết sang”, “Tết đến rồi” đến những bài hát mới ra đời hàng năm đều được người dân Việt Nam yêu thích. Âm nhạc vang lên trên khắp mọi nẻo đường, trong từng gia đình, lan tỏa không khí vui tươi, ấm áp của mùa xuân.

8. Du xuân – Cảm nhận không khí mùa Xuân

Du xuân là hoạt động không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Sau những ngày tất bật chuẩn bị, người dân thường dành thời gian đi chơi, thăm thú các địa điểm du lịch, chùa chiền.

Hoạt động du xuân không chỉ giúp thư giãn, giải trí mà còn là dịp để mọi người cảm nhận không khí mùa xuân tươi mới, rạng rỡ. Khung cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, trăm hoa đua nở cùng với không khí nhộn nhịp, đông vui của những địa điểm du lịch tạo nên bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp.

9. Kết luận

Tết Nguyên Đán là dịp lễ hội quan trọng, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Mỗi tục lệ, nghi thức, món ăn ngày Tết đều mang ý nghĩa riêng, góp phần gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp.

Trong thời đại hội nhập và phát triển, việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong dịp Tết Nguyên Đán càng trở nên có ý nghĩa. Bên cạnh việc duy trì các tục lệ truyền thống, chúng ta cũng cần loại bỏ những hủ tục lạc hậu, xây dựng một cái Tết Nguyên Đán lành mạnh, vui tươi, tiết kiệm.

Xem thêm: Tránh các tệ nạn xã hội ngày Tết: Giữ gìn nếp sống văn minh, Ba lô trên vai